2017-ci ilin mayında Emmanuel Makron prezident seçiləndə fransızlar onu incəliyi və danışıq qabiliyyəti baxımından keçmiş ABŞ lideri Barak Obamaya bənzətdi. İndi isə Paris sosial-iqtisadi islahatlar və miqrasiya siyasəti problemləri ilə qarşılaşıb. COVID-19 pandemiyasının yayılmasına görə liderlik Makron və Fransa ictimaiyyəti üçün kabusa çevrilib.
2017-ci ildə fransız seçicilərin əksəriyyəti dəyişiklik və daha yaxşı həyat ümidi ilə Makronu seçdi. Ancaq Makron ümidləri doğrultmadı. Makronun daxili təhlükəsizlik siyasəti ABŞ-ın keçmiş prezidenti Corc Buşun siyasəti ilə eynilik təşkil edir. Yelisey Sarayında mübahisəli qanun layihələri ilə güclənən narazılıqlar Makron üçün növbəti problem oldu.
Minlərlə insan polis fotolarının yayımlanmasının qadağan edilməsi və nəzarətin gücləndirilməsi barədə təklif olunan qanuna etiraz etdi. Layihə Avropa Birliyi və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının yanında mülki hüquq müdafiəçiləri və jurnalistlərin qınağına səbəb oldu. Təhlükəsizlik Qanunu səlahiyyətlilərə, xüsusən polisə əlavə səlahiyyətlər verir. Müəyyən şərtlərdə polis məmurlarının fotolarının yayımlanmasını qadağan edir və pilotsuz uçuş aparatlarının daha geniş istifadəsinə imkan verir.
Təklif olunan qanunda insan hüquqlarını məhdudlaşdıran digər elementlər arasında təhlükəsizlik və terrorizmlə mübarizə adına pilotsuz uçuş aparatlarının istifadəsinə icazə verən 22-ci maddə yer alır. Məqalədə ölkədə məxfilik hüququ, sərbəst toplaşmaq azadlığı və söz azadlığı üçün ciddi nəticələr var.
Keçən ay dörd fransız polisi zənci musiqi prodüseri Mişel Zeşleri təhqir etmək və ona hücum etmək ittihamı ilə mühakimə olundu. Hadisənin video görüntüləri internetdə yayıldı. Və bir çox fransız təklif olunan qanununun gələcək polis zorakılığı hadisələrini ört-basdır etmək üçün istifadə olunacağından qorxmağa başladı.
Oktyabr ayında Nitsadakı bir kafedralda fransız müəlliminin və üç inanclı adamın öldürülməsi cəmiyyəti şoka saldı. Fransa hökuməti müvafiq tədbirlər görmək əvəzinə, Buş rəhbərliyinin 11 sentyabr hücumlarından sonra etdiyi kimi qanun layihəsinin qəbulunu sürətləndirməyə çalışdı. Bu azmış kimi, ictimai qadağaları gücləndirən daha bir qanun layihəsi təqdim edildi. Son həftələrdə 70-dən çox məscid bağlandı və bəzi müsəlman liderlərin telefon xətləri dinlənilməyə başladı. Bu nədir? Makron ölkədəki müsəlmanları hədəf alır?
Təbii ki, bütün bunlar cəmiyyətin qəzəbinə səbəb oldu. Onlayn qəzet Mediapart kimi liberal media qurumları Fransa Daxili İşlər naziri Cerald Darmanen və Paris şəhər polis rəisinin istefasını tələb etdi. Liberal media Darmanenin, Buşun amerikalılara və müsəlman icmalarına casusluq edən Baş Prokuror Alberto Qonsalez kimi hərəkətlərində həddini aşdığına inanır.
Qəribədir, yenidən seçki ərəfəsində Makrona nə oldu? Mətbuatla dostluğu heç uzun sürmədi. Bütün bunlar şəffaflıq, icra hakimiyyəti orqanlarının jurnalistlərə rəhbərlik etmək istəyi və azlıqların hüquqlarını tapdalamaq deyilmi? Beləcə, Makron 2022-ci ildə yenidən seçilmək şansını itirmiş oldu.
Keçən həftə Baş nazir Juan Kastex kabineti “koronavirusa qarşı qoruyucu tədbirlər məqsədi ilə” ictimai nəqliyyatın hərəkətini və bəzi fəaliyyət sahələrini qadağan edən qanun layihəsinin qəbulunu təklif etdi. Hazırlanan qanun layihəsi Milli Birlik və sol partiyalar tərəfindən şiddətlə qınandı. Tənqidlər qanun layihəsinin geri götürülməsinə səbəb oldu. İndi isə Kastex vaksinasiyanın tətbiqi ilə əlaqəli müəyyən səlahiyyətlərin verilməsini özündə ehtiva edən bir qanun layihəsi təqdim etdi. Lakin Milad bayramına təsadüf etdiyi üçün hələlik bu qanunla bağlı elə bir hərəkətlilik yoxdur.
Lakin Makron üçün bu Milad heç də uğurlu gəlmədi. Elə fransızlar üçün də. 2020-ci il Fransada görünməmiş kütləvi böhranların yaşandığı bir il oldu. Makron isə bütün gücünü jurnalistlərin və azlıqların söz azadlığına qarşı mübarizə aparan diktator kimi tarixə düşdü.“Sabah”,Türkiyə.konkret.az